
Maar eerst de focus op de aanleiding van de expositie. Dirk Haasjes, bestuurslid van de Heerder Historische Vereniging en samensteller van de expositie, licht toe: “Deze expositie is samengesteld vanwege het feit dat het buurtschap Markluiden duizend jaar bestaat. Of eigenlijk voor het eerst vermeld werd in een oorkonde”. Daarin stond dat de Duitse Koning Konrad II het buurtschap schonk aan een zekere Werner uit Hamaland (Zutphen). Dirk vervolgt: “Het valt ook nog eens samen met het feit dat de buurtvereniging Markluiden-de Vosse 80 jaar bestaat”. Beide jubileums waren al gevierd door middel van een radio-interview met de omroep en een activiteiten dag op 13 september. Nu worden ze nog gevierd door de (al lopende) expositie en een jubileumboek die december dit jaar wordt uitgegeven.

Speciaal voor deze expositie zijn de Herenkamer, de Natuurstenenkamer en een gedeelte van de Sprengenkamer van het museum ingericht. Dirk leidt de omroep rond door de kamers en biedt uitleg over bepaalde onderdelen. Te beginnen met de Sprengenkamer. Daar lagen al spullen over de Tweede Wereldoorlog en nu zijn er een paar aan toegevoegd die zowel te maken hebben met het eerdergenoemde onderwerp als met Markluiden. Er is namelijk in de Tweede Wereldoorlog een Amerikaanse bommenwerper uit Engeland boven het buurtschap ontploft. Tijdens het droppen is deze bommenwerper neergeschoten. Dirk Haasjes laat o.a. de tip van een vleugel van een propeller zien, afkomstig van Anton Bolhaar. Als dertienjarige jongen heeft hij de stoute schoenen aangetrokken en dat stuk van de propeller afgezaagd. Dan een vitrine in de Herenkamer. Daar is o.a. een bestekdeel te zien van de voorouders van de familie Bisschof Tulleken. Het deel laat het wapen van de stad Kampen zien. In de Natuurstenenkamer trekt de expositie de bezoeker nog verder in het verleden: daar liggen niet alleen kanonskogels van allerlei formaten, maar ook materialen uit de bronstijd. Denk aan een vlakbijl en een speerpunt. Dirk legt uit dat veel materialen zijn gevonden rondom de Vosse, één van de oudste boerderijen in het buurtschap. Ook is er veel gevonden rondom de oude havezate de Borchgrave, dat bij de opstand (80-jarige oorlog) geplunderd is. Het landhuis is in de Franse tijd geheel verwaarloosd en de eigenaar, de familie Jordens, moest het laten afbreken in 1821.
Na de rondleiding vertelt Dirk over zijn betrokkenheid bij deze expositie. “Ik ben eigenlijk per toeval bij de expositie betrokken geraakt. Het kwam door meerdere bodemvondsten. In de eerste plaats ging het om een kanonskogel. Deze werd door familie van ’t Land in 1980 gevonden. Ik ben er in 2024 met een vriend, Stef Backers, naar toe gegaan voor metaaldetectie. Het bleek om een Falconet kogel te gaan, die afgevuurd is in de tijd van het rampjaar. Waarschijnlijk is deze gebruikt bij de beschieting van de Borchgrave. Deze bodemvondst leidde tot verder onderzoek en een tweede bodemvondst: een Pingsdorf scherf (aardewerk uit de 11e eeuw) bij de familie Esselink aan de overkant. Ten slotte is door de vondsten van onderdelen van de bommenwerper, die her en der over het buurtschap verspreid waren, het balletje gaan rollen”.

Wat zijn de persoonlijke ‘pronkstukken’ van Dirk? “Dat zijn toch echt wel de bronzen bijlen en de tip van een vleugel van een propeller”. Hij legt uit dat als het gaat om de bijlen, hij het verhaal daarachter mooi vindt. “Het betekent concreet dat het buurtschap al veel langer bewoond blijkt te zijn geweest”. Als het gaat om het stuk van de propeller, vindt hij het mooi dat er iets tastbaars is van de geschiedenis. Beide soorten pronkstukken zijn de trigger voor het vertellen van een verhaal. Nieuwsgierig geworden? Kom gerust een keer kijken in het Heerder Historisch Museum! Het museum is geopend op dinsdag (10:00-12:00 uur en 14:00-16:00 uur), donderdag (10:00-12:00 uur), vrijdag (14:00-16:00 uur) en zaterdag (14:00-16:00 uur). De expositie loopt nog tot begin december.